Umowa o dzieło skutkuje wytworzeniem określonego efektu („dzieła”), za które jego twórca otrzymuje wynagrodzenie w ustalonej kwocie. W odróżnieniu od umowy zlecenie, w tym przypadku liczy się rezultat – końcowy wygląd dzieła powinien być zgodny z ustaleniami zlecającego. Co więcej, umowa o dzieło nie podlega ozusowaniu, zatem pracownik musi sam zatroszczyć się o swoje ubezpieczenie emerytalne, rentowe czy zdrowotne.
Ponieważ UoD nie wiąże się z wysokimi kosztami zatrudnienia, pracodawcy usiłują przeforsować ten rodzaj umowy nawet wówczas, gdy współpraca ma charakter zlecenia, czy wręcz stosunku pracy. Takie postępowanie może być szybko zakwestionowane przez ZUS czy urząd skarbowy, dlatego z pewnością nie jest to dobry sposób na oszczędności. Natomiast jeśli umowa o dzieło jest zgodna ze stanem faktycznym, wykonawca ma prawo odliczyć nawet 50% kosztów przychodu. Oczywiście wysokie odliczenie nie przysługuje każdemu. Ważne są postanowienia, jakie zawiera umowa o dzieło – prawa autorskie są tutaj kluczowym zagadnieniem, które decyduje o sposobie rozliczenia podatku.
Rozliczanie przychodu z tytułu umowo o dzieło
Umowę o dzieło mogą zawrzeć osoby fizyczne – wówczas obowiązek odprowadzenia podatku ponosi wyłącznie twórca dzieła. Otrzymuje on wynagrodzenie w kwocie brutto, które następnie musi wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym w rubryce „przychód z innych źródeł”.
Natomiast jeśli umowa jest zawierana między przedsiębiorcą (zlecającym dzieło), a osobą fizyczną (wykonawcą), wówczas to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek pobrania i odprowadzenia składki na podatek dochodowy. Następnie wykonawca dzieła wykazuje dochód w zeznaniu rocznym na podstawie PIT-11, wystawionego przez zlecającego.
Gdy wartość przychodu z tytułu umowy o dzieło nie przekracza 200 zł, wówczas zlecający odprowadza zryczałtowany podatek w wysokości 18%, a wykonawca nie uwzględnia tej kwoty w swojej deklaracji rocznej.
Umowa o dzieło prawa autorskie – 50% kosztów uzyskania przychodu
W przypadku umowy o dzieło nie odprowadza się składek ZUS, dlatego wyliczenie zaliczki na podatek dochodowy jest bardzo proste i sprowadza się do dwóch działań:
- od wynagrodzenia brutto odejmujemy koszty uzyskania przychodu 20% lub 50%
- otrzymaną kwotę mnożymy przez stawkę podatku dochodowego 18%
Uwaga – jeśli kwota brutto nie przekracza 200 zł zlecający musi jedynie pomnożyć wynagrodzenie brutto przez stawkę podatku 18%, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu.
Przy standardowej umowie o dzieło należy zastosować podstawowe koszty uzyskania przychodu w wysokości 20%. Aby skorzystać z wyższej stawki, umowa o dzieło musi zawierać zapis o przeniesieniu praw autorskich na zlecającego. Z reguły taka klauzula pojawia się w u artystów i w branży kreatywnej, choć często dotyczy również programistów, projektantów stron internetowych, dziennikarzy czy twórców różnego rodzaju szkoleń. Dokładną listę zawodów wymienia ustawa. Umowa o dzieło z prawami autorskimi powinna wyraźnie określać pola eksploatacji utworu, czyli w jaki sposób zlecający może wykorzystać przedmiot zlecenia.
